Sztuka

Anna Doroszuk – asystent muzealny

tel. 0-83 341 67 59

sztuka@muzeumbiala.pl

Zbiory Działu Artystycznego Muzeum Południowego Podlasia w Białej Podlaskiej to ponad 2700 muzealiów z różnorodnych dziedzin sztuki dawnej i współczesnej. W zbiorach malarstwa i grafiki wyróżnia się kolekcja zatytułowana “Konie, jeźdźcy, zaprzęgi w malarstwie polskim XIX i XX wieku”, w skład której wchodzą obrazy i rysunki znanych polskich artystów malujących konie, a wśród nich: Piotra Michałowskiego, Juliusza, Wojciecha i Jerzego Kossaków, Stanisława Kaczor Batowskiego, Zygmunta Rozwadowskiego, Władysława Aleksandra Małeckiego, Alfreda Wierusz Kowalskiego, Jana Kotowskiego, Eugeniusza Gepperta. Współczesnym uzupełnieniem tej kolekcji jest jest zbiór około 300 współczesnych obrazów o tej tematyce, pochodzących z organizowanych przez Muzeum w latach 1975-1998 Ogólnopolskich Plenerów Malarskich w Janowie Podlaskim, których autorzy to m.in. Ludwik Maciąg, Antoni Fałat, Franciszek Starowieyski, Bogusław Luśtyk, Andrzej Novak-Zempliński, Eugeniusz Markowski. Obecnie kolekcja ta nie jest stale eksponowana. Organizowane są tematyczne wystawy czasowe zarówno w siedzibie Muzeum jak i w innych placówkach muzealnych w kraju. Dział Artystyczny gromadzi również obiekty związane z ikonografią artystyczną miasta i regionu, w swoich zbiorach posiada liczne podlaskie krajobrazy, oleje i akwarelowe wizerunki obiektów architektury i widków dawnej Białej autorstwa Aleksandra Próchnickiego, Tadeusza Różyckiego i Ludwika Łotoży, a także znakomite obrazy z życia podlaskiej wsi, pejzaże i portrety podlaskich chłopów Stanisława Baja i Zbigniewa Karpińskiego.

  

Mniej liczne zbiory rzemiosła artystycznego zawierają obiekty od XVIII do XX wieku, meble, ceramikę, szkło, srebra i platery.

Najcenniejszym i najbardziej charakterystycznym wyróżnikiem zbioru Działu Artystycznego jest kolekcja ikon rosyjskich, zgromadzona w latach 1980-1996, głównie dzięki przekazom Urzędu Celnego w Terespolu. Kolekcja ta jest jedną z największych w Polsce, liczy około 1600 zabytków. W jej skład wchodzą różne obiekty powstałe od XVII do początku XX wieku z wielu szkół i warsztatów całej Rosji, obecnej Ukrainy i Białorusi: ikony akademickie, ludowe, powstałe w peryferyjnych ośrodkach staroobrzędowych, dziewiętnastowiecznych warsztatach guberni suzdalsko -włodzimierskiej, oraz stołecznych pracowniach Moskwy i Petersburga.

Najstarsze dwa obiekty w zbiorach powstały jeszcze w początkach XVII wieku: ikona “Ścięcie Św. Jana Chrzciciela” oraz ikona “Ognisty rydwan proroka Eliasza”. Większosć ikon w zbiorach to ikony kultu prywatnego, wśród nich ikony Maryjne, chrystologiczne i świąteczne, ikony patronów, kalendarzowe i małżeńskie. Oprócz ikon malowanych tradycyjną techniką (tempera na desce), w kolekcji znajdują się nieliczne paramenty i księgi liturgiczne, oraz spory zbiór ikon metalowych: krzyże, plakiety i ikony składane, popularnie nazywane “ikonami podróżnymi”, powstałych głównie w dwóch staroobrzędowych ośrodkach: pomorskim i guślickim. Ikony prezentowane były na wielu tematycznych wystawach czasowych w placówkach muzealnych w kraju i za granicą. Obecnie w Muzeum Południowego Podlasia w Białej Podlaskiej obejrzeć można wybrane obiekty, na niewielkiej wystawie stałej zatytułowanej “Ikona święta tajemnica”.